Door Corona-lockdowns zijn de buitenshuisbestedingen in 2020 als totaal flink gedaald (-38%). Door dalingen van koffie, zuivel en vleeswaren in met name bedrijfscatering daalden de duurzame bestedingen buitenshuis zelfs harder van ruim 1,5 miljard euro in 2019 naar 0,8 miljard euro in 2020 (-46%).
Het aandeel duurzame consumptie in buitenshuis eten daalde van 9,5% in 2019 naar 7,6% in 2020.
Consumentbestedingen Totaal in duurzaam voedsel +7% over 2020 tov 2019.
De totale bestedingen aan duurzaam voedsel, gekocht voor thuis of buitenshuis consumptie, zijn in 2020 met 7% gegroeid (aankoop bij supermarkten, speciaalzaken, horeca, catering of onderweg).
De totale bestedingen aan alle voedsel zijn juist met 9% gedaald, waardoor het aandeel duurzaam voedsel binnen de totale bestedingen is gestegen van 14% naar 16%.
Dat blijkt uit de Monitor Duurzaam Voedsel, waarvan de rapportage eind september 2020 aan de Tweede Kamer is gepresenteerd.
Supermarkten, foodservice en speciaalzaken
COVID-19 heeft in 2020 veel impact op de ontwikkelingen van de bestedingen per verkoopkanaal.
- De foodservice laat een daling van 46% in de bestedingen aan duurzaam voedsel zien. De afzet van duurzaam voedsel is harder getroffen dan de afzet van overig voedsel in dit verkoopkanaal.
Het totale omzetverlies in de foodservice is 37%. - Supermarkten en speciaalzaken voor duurzame voeding hebben van de beperkingen in de foodservice kunnen profiteren. De bestedingen aan duurzaam voedsel zijn in 2020 met 21% gestegen in het supermarktkanaal, dat is een grotere stijging dan de bestedingen aan alle voedsel in dat kanaal (+9%). Koffie en thee laat daar juist de grootste stijging zien, maar kan het wegvallen van de afzet in de foodservice niet compenseren.
- Speciaalzaken voor duurzame voeding laten een stijging in de omzet van 9% zien. Dit zijn winkels waarin vooral voedingsmiddelen van biologische en biodynamische oorsprong worden verkocht.
COVID-19 lockdown treft vooral de Foodservice
Door Corona-lockdowns zijn de buitenshuisbestedingen in 2020 als totaal flink gedaald (-38%).
In 2020 zijn de horeca en de catering geraakt door opgelegde maatregelen ter bestrijding van de Covid-19 pandemie. De intelligente lockdown, gedeeltelijke lockdown en harde lockdown hebben tijdens de eerste en tweede golf een enorm negatieve impact op de Foodservicemarkt.
Diverse creatieve oplossingen in afhaal- en bezorgdiensten om toch een beetje omzet te draaien en klanten te kunnen bedienen kwamen voorbij in 2020. Vele weken tot maanden aan sluitingen zorgen voor negatieve cijfers in alle sectoren.
In de krimp van de markt gingen ook de duurzame bestedingen omlaag. Door dalingen van koffie, zuivel en vleeswaren in met name bedrijfscatering daalden de totale duurzame bestedingen buitenshuis zelfs harder dan de overall totale bestedingen.
Duurzaamheid de dupe van lockdown Buitenshuismarkt 2020
De duurzame producten voor de buitenshuismarkt zijn vooral koffie, zuivel en vleeswaren. Op deze producten is in 2020 een terugval van onder meer bestedingen in bedrijfscatering geweest. Deze bestedingen kenden een hardere daling dan de minder duurzame producten in het afhaal- en bezorgsegment dat nog redelijk op peil bleef (snacks, pizza, frites, etc.).
Per saldo daalden de duurzame bestedingen harder dan de reguliere bestedingen, niet zozeer vanwege afkeer van keurmerken door kopers maar meer door de verandering in de totaalmix over productsoorten.
De waarde aan bestedingen buitenshuis met duurzame ingrediënten is gedaald van ruim 1,5 miljard euro in 2019 naar 0,8 miljard euro in 2020 (-46%).
Het aandeel duurzame consumptie in buitenshuis eten daalde van 9,5% in 2019 naar 7,6% in 2020.
Bestedingen duurzaam voedsel in Foodservice, naar marktsegmenten
Duurzame bestedingen buitenshuis | 2018 mln € | 2019 mln € | 2020 mln € | groei 2019 | groei 2020 |
| 1. Zorg Instellingen | 93,5 | 132,3 | 97,3 | 42% | -26% |
| 2. Restaurants en hotels | 470,6 | 531,3 | 267,3 | 13% | -50% |
| 3. On the Move | 165,7 | 147 | 65,2 | -11% | -56% |
| 4. Catering (zelf en contractcatering) | 354,8 | 432,1 | 256 | 22% | -41% |
| 5. Drank & Leisure | 145,8 | 174,2 | 88 | 19% | -50% |
| 6. Gemak (cafetaria’s, lunchrooms) | 101,3 | 132,4 | 68,6 | 31% | -48% |
| Totaal Foodservice | 1331,7 | 1549,2 | 842,4 | 16% | -46% |
Naar productgroepen Out-of-Home
In de buitenshuis markt zijn nog steeds koffie/thee, zuivel en vleeswaren het verste gevorderd in verduurzaming.
Koffie, thee en cacao
Koffie en thee hebben het grootste aandeel in de duurzaamheid binnen horeca en catering. Maar in 2020 was de duurzame koffievoorziening in kantoren ‘slachtoffer’ van de oproep om thuis te werken. De koffie zonder keurmerk zien we relatief meer bij productiebedrijven, die nog wel de medewerkers op de bedrijfslocaties hadden.
UTZ is groot in koffie buitenshuis, vooral in bedrijven. Daarna volgt Fairtrade, dat meer in de horeca te vinden is. Ook koffie/thee met een Bio-keurmerk wordt gekocht in horeca en catering.
Zuivel
Duurzame zuivel heeft in 2019 een impuls gekregen vanuit On the way to PlanetProof. Dat keurmerk was over 2018 nog nauwelijks gemeten in de foodservcie-bestellingen. PlanetProof kwam in 2019 fors door en passeerde Bio als grootste keurmerk in zuivel. In 2020 is PlanetProof dominant als keurmerk in zuivel, maar de totale zuivelbestedingen zijn gedaald door de corona-lockdown van cateringlocaties.
Vleeswaren
Restaurants en cateraars zijn de grootste afnemers van duurzame vleeswaren. De afname in lunchgebruik in 2020 door meer thuiswerk heeft een daling van consumptie van vleeswaren en daarbinnen ook de duurzame vleeswaren.
Vlees
Duurzaam vlees zit vooral in de restaurant/hotel en catering sector. In 2020 is de bijdrage vanuit catering fors gezakt door gesloten locaties. Bij restaurants is het assortiment vereenvoudigd om met de beperkingen in het aantal gasten in de zomer een bediensnelheid te verhogen en evenzo om voor de afhaaldiensten gemak en snelheid te houden. Voor duurzame vleesvarianten was kennelijk minder plaats.
Vleesvervangers
De markt voor vleesvervangers is nog klein in buitenshuis eten. Het aandeel met een duurzaam keurmerk is nog kleiner en daalt mee met de algemeen foodservice-daling.
Vis
De out of home uitgaven aan vis zijn in 2020 mee gedaald met de algemene buitenshuis-uitgaven. Het aandeel duurzame vis is wel gelijk gebleven. De verschuiving in verkochte producten naar meer afhaal- en bezorgbestedingen heeft indirect geleid tot een hoger aandeel ASC ten opzichte van MSC.
Brood, banket en ontbijtgranen
Brood, banket en ontbijtgranen zijn het sterkst vertegenwoordigd in restaurants/hotels, catering en fastservice (cafetaria’s en lunchrooms). De duurzame consumentwaarde van deze productgroep is in 2020 minder gedaald dan de niet-duurzame bestedingen. BIO/eko als keurmerk houdt goed stand in bakkerijproducten. Het duurzaam aandeel binnen brood, banket en ontbijtgranen is gestegen.
Eieren
De productgroep eieren is relatief klein en het meest vertegenwoordigd in restaurants/hotels en catering. In 2020 heeft de duurzame consumentwaarde van vrije uitloop eieren aan terrein gewonnen op dat van niet-duurzame eieren.
Groente en Fruit
Met de daling van het lunchen op het werk in 2020 is ook duurzaam fruit fors gedaald. En de verschuiving van bestelde restaurant menu’s naar meer eenvoud en snelle uitgifte hebben ook de groente geen goed gedaan. Duurzaam AGF daalde in 2020 met ruim 60%, tegenover 40% daling voor de niet-duurzame AGF.
Ondanks een verschuiving van vlees- naar groentegerechten, is bij de lockdowns in 2020 kennelijk nog geen passend duurzaam aanbod gevonden. Dit kan te maken hebben met tijdelijke beperkingen in logistieke leveringen vanuit groentespecialisten.
Bio/eko keurmerken zijn binnen de A.G.F. groep het sterkst vertegenwoordigd, gevolgd door fairtrade. De duurzame AGF zit niet zozeer in de inkoop bij grote horecagroothandels, maar eerder bij inkoop via lokale of directe tuinders/telers en gespecialiseerde AGF-handels. De beperkte keus in de traditionele groothandel aan biologische AGF eerder benoemd als argument voor foodservice-locaties om hun heil te zoeken in andere inkoopkanalen zoals de boer/tuinder of biologisch gespecialiseerde groothandels.
